Mijmeren over Mulisch

Schrijver Harry Mulisch staat bij velen van ons natuurlijk bekend als een van De Grote Drie, de naam die literatuurcriticus Kees Fens gaf aan Mulisch, Willem Frederik Hermans en Gerard Reve als de grootste schrijvers van de naoorlogse literatuur. In de loop der jaren is er logischerwijs dan ook veel over de persoon achter boeken als ‘Het Stenen Bruidsbed’ en ‘De Aanslag’ geschreven. Maar wist je al dat Mulisch het zijn kinderen verbood om spaghetti te snijden? Of dat hij met zijn vrouw in de woonkamer danste? Interessante feiten die we nu leren kennen dankzij een nieuwe serie artikelen van levensverzekeraar DELA, waarbij er met nabestaanden wordt teruggeblikt op het leven van overleden bekende Nederlanders.

Een vertekend beeld

De serie de appel en de boom, waarbij dochter Frieda herinneringen ophaalt aan haar vader Harry Mulisch. Daaruit blijkt vooral dat het beeld wat de gemiddelde Nederlander over de schrijver via de media voorgeschoteld kreeg niet helemaal correct was. Een opmerking als “Ik lijk niet op God, God lijkt mij!” werd bijvoorbeeld geïnterpreteerd als arrogantie, terwijl Frieda er onmiddellijk de scherpe humor van haar vader in herkende. Dat vertekende beeld frustreerde Frieda overigens wel. Op een gegeven moment wilde ze zelfs een open brief sturen om de wereld te laten weten hoe haar vader écht was.

frieda-mulisch
Frieda Mulisch vertelt graag over haar vader na zijn dood.

Wijze lessen van papa

Ondanks dat haar vader thuiswerkte had Frieda’s vader geen grote rol in de opvoeding van haar en haar zus Anna. Door zijn werk was hij constant in gedachten verzonken en waren huishoudelijke bezigheden niet aan hem besteed. In de periode dat haar ouders scheidden en zij bij haar vader achterbleef groeiden ze echter veel meer naar elkaar toe. In haar opvoeding was Harry Mulisch heel vrij en geïnteresseerd in het doen en laten van zijn dochter, al zat hij haar niet enorm achter de vodden wat betreft haar schoolprestaties. De belangrijkste les die ze van hem meekreeg? ‘Volg je hart, ga op zoek naar je talent en gebruik het. Daar heb je geen diploma voor nodig.’, aldus Mulisch (PDF).

De jaarlijkse Frankfurter Buchmesse

simons_200Het Nederlandse boek wat het beste verkocht heeft op de jaarlijkse Frankfurter Buchmesse – de belangrijkste boekenbeurs ter wereld – is De dwaze maagd van schrijfster Ida Simons. De, dit jaar in Finland gehouden, boekenbeurs is met 280.000 bezoekers de grootste ter wereld. Volgend jaar zal de beurs in Indonesië gehouden worden.

In teken van de Nederlandstalige Literatuur

In 2016 staat de Frankfurter Buchmesse voor het eerst sinds 1993 in het teken van de Nederlandstalige literatuur. Toen dit voor het laatst het geval was, in 1913, heeft dit voor schrijvers als Cees Nooteboom, Harry Mulisch en Hugo Claus veel internationale belangstelling opgeleverd. Hopelijk is dat ook het geval voor de huidige generatie schrijvers van Nederlandstalige literatuur.

Frankfurter Buchmesse 2014

Dit jaar lag de nadruk niet op digitalisering en crisis maar meer op waarheden over rust en gezondheid, volgens Martine Koelemeijer. Ze zegt dat de trend die zij gezien heeft vooral ging over de controle over het leven op te pakken door bijvoorbeeld ziekten te voorkomen in plaats van te genezen.

“Wat ik zorgelijk vind is dat je steeds meer depressies en burn-out bij tieners ziet. Problemen die je vroeger bij veertigers zag, komen nu steeds vaker bij jongeren voor.”

Op de beurs was het rustig maar desalniettemin wordt de beurs wel als effectief, positief en kwalitatief omschreven.

 

De Ontdekking van de Hemel – Harry Mulisch

2_an_an1z_141009_101_41anz01deontdekkingvandHet 900 pagina’s tellende boek, ‘De Ontdekking van de Hemel’, wat eerder al verfilmd was wordt nu ook uitgebracht in een toneelstuk. Waldemar Torenstra vertolkt de hoofdrol van Onno Quist in de toneelbewerking van schrijver Mulisch.

Vriendschap, liefde en geluk

Het verhaal gaat over Onno Quist (Waldemra Torenstra) en Max Delius (Sieger Sloot). Deze beste vrienden worden beiden verliefd op Ada Brons. Een getalenteerde cellist. Na een relatie gehad te hebben met Max begint zij aan een avontuur met Onno. Al snel komt ze erachter zwanger te zijn. Maar van wie? Naast het niet weten wie de vader is, is het ook onbekend welke missie dit kind te wachten staat. Waldemar Torenstra zegt zelf het volgende over het toneelstuk;

“Het slaat nergens op dat je hier een toneelstuk van wilt maken, het is natuurlijk niet te doen: zo’n dik boek. Maar het leek me wel een enorme uitdaging en ik ben er altijd wel voor om dingen te doen die net iets te ingewikkeld zijn.”

Naast Onno Quist en Max Delius is Mulisch zelf ook een karakter in de vertoning. Hij wordt gespeeld door Genio de Groot.

Castellum

De voorstelling zal gehouden worden in Castellum. Hieraan vooraf is er een mogelijkheid voor de bezoekers om een inleiding te bezoeken. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van theater Castellum.

6 tips voor een goed gedicht

Er zijn veel manieren om een gedicht te schrijven in verschillende vormen, zoals sonnetten en haiku’s. Maar voor beginnende dichters zijn de volgende tips van belang. De vorm waarin je je gedicht wil gieten is van later zorg.
Nu zijn er op internet veel sites over poëzie te vinden, zoals bijvoorbeeld deze site met inhoudelijke adviezen. Hieronder lees je in het kort 6 tips waaraan een goed gedicht moet voldoen.

  1. gedichtenKies een thema waarover je wilt dichten. Dit kan van alles zijn, over verliefdheid, over verdriet, over je kijk op de wereld, over een dier. Het onderwerp maakt niet uit.
  2. Schrijf woorden op. Noteer alle woorden die je te binnen schieten als je aan het onderwerp denkt. Leg een bloknoot naast je bed, want vaak komen ’s nachts of ’s morgens vroeg de juiste woorden bij je binnen. Noteer alles.
  3. Schrap alle bedachte poëtische woorden. Een gedicht moet niet mooi of knap worden, maar zoveel mogelijk je gevoel en je waarnemingen uitdrukken. Wees bescheiden.
  4. Gebruik metaforen. Voorkom woorden als liefde, tranen, angst, geluk enz. Denk na over de beeldtaal die bij je past.
  5. Maak korte zinnen. Vermijd bijvoeglijke naamwoorden zoveel mogelijk. Probeer elke zin iets inhoudelijks te geven. Soms kan dat zelfs met 1 woord.
  6. Ga niet rijmen. Het geforceerd zoeken naar rijmwoorden maakt een gedicht gekunsteld. Rijmen mag alleen als het vanuit je gevoel is ontstaan.
  7. Maak een omkeerpunt. Schrijf halverwege je gedicht iets onverwachts. Dit zorgt er voor dat lezers of toehoorders de aandacht er bij houden.

De Grote Drie: Gerard Reve

De in 1923 in Amsterdam geboren Gerard Reve, destijds nog Gerard van het Reve geheten, wordt gerekend tot de grootste Nederlandse auteurs in het naoorlogse tijdperk. Samen met Harry Mulisch en Willem Frederik Hermans vormt hij zelfs de ‘Grote Drie’ van die periode.

Bewonderd en beschimpt

Twee van de bekendste werken van zijn hand zijn De avonden: een winterverhaal uit 1947, en De Ondergang van de Familie Boslowits uit 1950. Voor De avonden ontving Reve in 1947 de Reina Prinsen Geerligsprijs, en voor zijn gehele oeuvre kreeg hij in 1969 de P.C. Hooftprijs toegekend. Een opmerkelijke actie was dat hij De avonden in 1991 voorlas op de radio, waar hij tien uur over deed. Reves werk was echter niet onomstreden: de religieuze en seksuele thematiek (en de combinatie daarvan) in sommige van zijn boeken en zijn soms provocerende uitspraken waren geregeld voer voor publieke debatten.

Laatste levensjaren

Vanaf 1997 leed Reve aan Alzheimer. Na een hartoperatie in 1998 ging zijn gezondheid steeds verder achteruit, totdat hij uiteindelijk in 2006 in verzorgingstehuis Sint-Vincentius in Zulte, België, overleed. Hij werd begraven in Machelen, tevens in België. Hieronder een stuk over Gerard Reve, gepubliceerd door OUTtv: een zender die zich vooral richt op homoseksuelen.

Kinderboekenmuseum: tentoonstelling van werk overleden Sieb Posthuma (54)

Afgelopen weekend maakte Sieb Posthuma (54) in Amsterdam een einde aan zijn leven. De illustrator werd vooral bekend door zijn tekeningen van foxterriër Rintje, die gebaseerd was op zijn eigen hond. Posthuma publiceerde illustraties van Rintje van 2001 tot 2012 in het NRC Handelsblad. Rintje figureerde ook in een vijftal door Posthuma zelf geschreven prentenboeken. Voor één van deze boeken, Rintje, won hij in 2002 een Vlag en Wimpel.

Rintje

Een vijver vol inkt

Van 27 september 2013 tot 1 september 2014 is in het Kinderboekenmuseum in Den Haag de tentoonstelling Een vijver vol inkt te zien. Hier zijn tweehonderd originele versies van Posthuma’s kleurrijke, grappige illustraties tentoongesteld. Er zijn niet alleen tekeningen te zien uit zijn eigen boeken over Rintje, maar ook uit Aadje Piraatje, Mr. Finney, Van Ansjovis tot Zwijntje en Annie M.G. Schmidts gelijknamige versjesbundel Een vijver vol inkt. Verder is er een film te zien over Posthuma’s leven en werk en een boek te koop genaamd Sieb Posthuma – van toen, tot hier, en nu verder.

Sieb Posthuma
Sieb Posthuma (1960 – 2014)

Van handschrift tot e-book: geschiedenis van het boek

Voordat in de vijftiende eeuw de boekdrukpers zijn opmars begon te maken in Europa, werden boeken met de hand overgeschreven. Er bestonden slechts enkele tientallen of honderden exemplaren van hetzelfde boek. Door deze kleine oplage zijn veel boeken uit de Oudheid en de Middeleeuwen dan ook voor altijd verloren gegaan.

Uitvinding van de boekdrukkunst

Het lijkt waarschijnlijk dat de mechanische boekdrukkunst, het printen van boeken in massale oplagen, op verschillende plaatsen in de wereld ongeveer tegelijkertijd is uitgevonden. Daarom is er ook niet één uitvinder aan te wijzen. In Europa was de Duitser Johannes Gutenberg de eerste boekdrukker. Hij waagde zich gelijk aan een groot project: hij bracht de Gutenbergbijbel uit. Aanvankelijk werden boeken letter voor letter gedrukt, maar later werden meer geavanceerde boekdrukmachines in gebruik genomen die snel grote aantallen boeken konden drukken.

Gutenbergbijbel De Gutenbergbijbel

Twintigste eeuw: printers en e-books

In de twintigste eeuw werd de printer gemeengoed. Hiermee werden mensen in staat om zelf te printen. In dezelfde eeuw werd het eerste e-book uitgebracht, hoewel het precieze jaar en de uitvinder ervan ter discussie staan. In de afgelopen decennia zijn deze elektronische boeken verder ontwikkeld, zodat ze niet meer alleen op computers maar ook op telefoons, en op speciaal daarvoor bestemde e-readers gelezen kunnen worden. Sinds 2014 zijn e-books in Nederland zelfs te leen bij de bibliotheek.

14.0647.Infographic_V6

21e eeuw: zelf online boeken laten drukken

Met de bredere toegankelijkheid van internet is ook het drukken van boeken voor iedereen mogelijk geworden. En, zoals je kunt zien in onderstaande afbeelding nemen die cijfers flink toe. Diverse websites bieden de mogelijkheid om een roman of boek in elkaar te knutselen. Bijvoorbeeld bij de digitale drukkerij Drukhetnu.nl kunnen deze vervolgens snel en goedkoop afgedrukt worden in kleine en grote oplage. Het resultaat is een professioneel uitziend boek.

Pumbo-infographic-zelf boek-uitgeven-14

 

De Grote Drie: Harry Mulisch

Harry Mulisch werd in 1927 geboren in Haarlem als zoon van een Oostenrijks-Hongaarse collaborerende vader en een Duits-joodse moeder. Deze afstamming bracht hem in een opmerkelijke positie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn groot- en overgrootmoeder van moederskant werden naar concentratiekampen gedeporteerd. Mulisch’ achtergrond zou later een grote rol gaan spelen in zijn literaire werken. Een bekende uitspraak van hem is: “Ik ben de Tweede Wereldoorlog”. Mulisch wordt samen met Willem Frederik Hermans en Gerard Reve gezien als de ‘Grote Drie’.

Bekende werken

Mulisch schreef zijn eerste verhaal reeds toen hij nog op school zat. Internationale bekendheid verwierf hij met onder andere Het stenen bruidsbed (1959) en De zaak 40/61 (1961), maar hij werd haast tot literaire god verheven na de publicatie van zijn bekendste boek De aanslag (1982). Dit werk oogstte grote lof van critici in binnen- en buitenland.

Persoonlijk leven

In 1971 trouwde Mulisch voor het eerst. Uit dat huwelijk kreeg hij twee kinderen. Van 1987 tot aan zijn dood was hij met zijn tweede vrouw samen, met wie hij een zoon kreeg. Ook had hij vier achterkleinkinderen. In 2010 overleed Mulisch aan kanker, op 83-jarige leeftijd. Hieronder een video uit De Wereld Draait Door met komische fragmenten uit het leven van Harry Mulisch.

5 tips voor beginnende schrijvers

Of je nu een roman, kinderboek of column schrijft, onderstaande tips zullen je teksten gegarandeerd naar een hoger niveau tillen.

  1. Herlees af en toe een paar zinnen en ga bij elk woord na waarom je het hebt gebruikt. Hierdoor blijf je scherp en voorkom je wollig taalgebruik, pleonasmen en tautologieën.
  2. Schrijven is schrappen. Niet alleen de overbodige woorden zoals hierboven vermeld, maar ook hele zinnen, alinea’s of zelfs hoofdstukken. Soms is het beter om een deel van je tekst te verwijderen, omdat je jezelf anders in de knoop werkt qua plot. ‘Kill your darlings,’ zoals ze in het Engels zeggen.
  3. Begin niet met ellenlange beschrijvingen. Om de aandacht van je lezer gelijk te grijpen, is het belangrijk om al heel vroeg in je verhaal of artikel actie te laten plaatsvinden.
  4. Strooi niet te pas en te onpas met bijvoeglijk naamwoorden. Genoeg is genoeg. Te veel bijvoeglijk naamwoorden halen de vaart uit het verhaal.
  5. Laat je tekst aan iemand anders lezen, het liefst aan een ervaren schrijver of iemand anders die verstand heeft van taal en schrijven. Deze mensen kunnen je opbouwende kritiek geven en je op nieuwe ideeën brengen.

Mooiste onvergankelijke zin door Willem Elsschot

Tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren.
Willem Elsschot

De winnaar van de wedstrijd voor Onvergankelijke Zinnen die de Open Universiteit eerder dit jaar uitschreef, is de bovenstaande zin. De tekst van Willem Elsschot (1882-1960), onderdeel van zijn gedicht Het huwelijk (1910) wordt als onvergankelijk gezien omdat met name de woorden “tussen droom en daad” nog regelmatig gebruikt worden door andere auteurs. Het huwelijk werd in 1934 voor het eerst gepubliceerd in de gedichtenbundel Verzen van vroeger.

Erfgoedplatform

In 2012 lanceerde de Open Universiteit het Erfgoedplatform, een website waar onder meer cursussen over cultureel erfgoed uit binnen- en buitenland gevolgd kunnen worden. Verder worden er activiteiten en trends binnen dit thema bijgehouden. Eén van de secties van de site is gewijd aan literair erfgoed. Hier werd de shortlist met Onvergankelijke Zinnen gepubliceerd, waarna lezers Elsschots zin als winnaar bestempelden.